ZMIANY W PRZEPISACH PODATKOWYCH – luty 2025 r.

1. Obowiązek split payment w VAT przedłużony do 2028 r.

Komisja Europejska wyraziła zgodę na przedłużenie stosowania w Polsce obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności (MPP, split payment) na kolejne 3 lata – do 28.2.2028 r. Zgoda Komisji Europejskiej wymaga jeszcze zatwierdzenia przez Radę (UE), co zapewne nastąpi.

W 2024 r. Minister Finansów wystąpił do Komisji Europejskiej z wnioskiem o upoważnienie do kontynuowania odstępstwa od art. 226 dyrektywy 2006/112 w odniesieniu do wymogów związanych z wystawianiem faktur VAT, tak aby w dalszym ciągu stosować obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług podatnych na oszustwa w Polsce.

Komisja Europejska 14.1.2025 r. zmieniła decyzję wykonawczą (UE) 2019/310. Nowelizacja tej decyzji polega na przedłużeniu zgody na stosowanie w Polsce obowiązkowego MPP w stosunku do niektórych dostaw towarów i świadczenia niektórych usług podatnych na oszustwa do 28.2.2028 r. (wcześniejsza zgoda obowiązuje do 28.2.2025 r.).

W związku z tym od 1.3.2025 r. nie zmienią się krajowe przepisy dotyczące obligatoryjnego MPP (tj. art. 108a ust. 1a VATU). Zgodnie z tym przepisem, obowiązek stosowania MPP mają podatnicy VAT, którzy sprzedają lub nabywają tzw. towary i usługi wrażliwe (wymienione w załączniku nr 15 do VATU), a kwota faktury przekracza 15 000 zł brutto lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej. Natomiast, w pozostałych przypadkach korzystanie z MPP jest dobrowolne.

Obligatoryjny MPP polega na podzieleniu kwoty płatności na część netto, która trafia na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy, oraz na część VAT, która trafia na jego rachunek VAT. Rachunek VAT jest tworzony przez bank automatycznie, jako dodatkowe konto, do każdego rachunku założonego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Możliwość wykorzystania środków gromadzonych na rachunku VAT jest ograniczona do przypadków przewidzianych w VATU.

Trzeba pamiętać, że brak zastosowania obowiązkowego MPP może skutkować nałożeniem przez organy podatkowe dodatkowego zobowiązania w wysokości 30% kwoty VAT z faktury objętej MPP.

Podjęta przez Komisję Europejską decyzja o akceptacji wydłużenia stosowania split payment obecnie podlega procedurze zatwierdzenia przez Radę UE. W ramach tego procesu Rada UE ma rozważyć również wniosek Polski o zmiany w załączniku nr 15 do VATU, polegające na planowanym zastąpieniu PKWiU systemem Nomenklatury Scalonej.

2. Wydruk z programu księgowego nie zastąpi paragonu

Dokonując sprzedaży towaru na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, podatnik ma obowiązek wydać nabywcy paragon fiskalny wystawiony przy pomocy kasy rejestrującej – interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 29.1.2025 r. (0114-KDIP1-3.4012.809.2024.1.LM).

Z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej do Dyrektora KIS wystąpiła spółka zajmująca się sprzedażą elementów karoseryjnych do samochodów (PKD 4531Z). Spółka chciała ustalić, czy możliwe jest zastąpienie paragonu z kasy rejestrującej wydrukiem z programu księgowego w przypadku sprzedaży internetowej. Jej zdaniem, dostarczanie klientowi wydruku z programu księgowego, który odzwierciedla paragon fiskalny z kasy rejestrującej, nie powinno być niepoprawne, ponieważ oba dokumenty zawierają identyczne dane.

Dyrektor KIS uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Wskazał m.in., że zgodnie z art. 111 ust. 3a pkt 1 VATU podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są zobowiązani do wystawienia i wydania nabywcy paragonu fiskalnego lub faktury z każdej sprzedaży w postaci papierowej lub, za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony. W konsekwencji, wydruk z programu księgowego, nawet jeśli zawiera te same dane co paragon fiskalny, nie może zastąpić paragonu fiskalnego.

Podsumowując, Dyrektor KIS podkreślił, że przy sprzedaży towaru na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych spółka zawsze ma obowiązek wydać nabywcy paragon fiskalny wystawiony przy pomocy kasy rejestrującej.

3. Od 1 lutego 2025 r. obowiązują przepisy ustanawiające Wigilię dniem wolnym od pracy

Od 1.2.2025 r. obowiązuje nowelizacja ustawy o dniach wolnych od pracy ustanawiająca 24 grudnia, Wigilię Bożego Narodzenia, dniem wolnym od pracy. Jednocześnie przepisy wprowadzają dodatkową niedzielę handlową poprzedzającą 24 grudnia – z zastrzeżeniem pracy w handlu w grudniu przez dwie niedziele – w tym zakresie ustawa została skierowana do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej przez Prezydenta RP.

Dzień 24 grudnia ustawowo wolny od pracy

Obowiązująca od 1.2.2025 r. ustawa z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1965) wprowadziła dodatkowy dzień wolny od pracy w Wigilię Bożego Narodzenia, czyli 24 grudnia. Oznacza to, że począwszy od 2025 r. pracownikom przysługiwać będzie 14 dni wolnych od pracy.

4. Sejm przyjął ustawę o reformie rynku pracy

Unowocześnienie urzędów pracy, dostosowanie instrumentów wsparcia do realnych potrzeb osób poszukujących pracy, a także wprowadzenie publicznych służb zatrudnienia w XXI wiek – to główne założenia ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia, która została przyjęta przez Sejm.

Proces legislacyjny

Pierwsze czytanie w Sejmie projektu ustawy poświęconego reformie rynku pracy odbyło się 23.1.2025 r. Następnie trafił on do komisji nadzwyczajnej. Ta pozytywnie zaopiniowała projekt, który 21.2.2025 r. został przyjęty przez Sejm i skierowany do dalszych prac Senatu.

Dostosowanie przepisów do wymagań rynku pracy

Obecnie funkcjonujące przepisy powstały dwie dekady temu, gdy bezrobocie w Polsce było dwucyfrowe, a realia rynku pracy zupełnie inne. Nowa ustawa przygotowana w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej jest odpowiedzią na bieżące wyzwania oraz potrzeby zarówno poszukujących pracy, jak i samych pracodawców. Ważne jest to, żeby urzędy pracy były nowoczesne i atrakcyjne dla klientów – podobnie jakich oferta szkoleń, doradztwa zawodowego, staże czy kursy.

Najważniejsze zmiany przewidziane w nowej ustawie

Nowe przepisy przewidują szereg zmian. Najważniejsze z nich to:

• umożliwienie rejestracji w urzędzie pracy w miejscu zamieszkania, a nie zameldowania,
• likwidacja ograniczenia wiekowego w dostępie do wielu instrumentów rynku pracy, m.in. do bonu na zasiedlenie,
• zwiększenie dostępu do dobrej jakości ofert pracy,
• wdrożenie nowego systemu teleinformatycznego,
• poprawienie efektywności funkcjonowania Krajowego Funduszu Szkoleniowego,
• zwiększenie wsparcia dla rodzin oraz opiekunów osób z niepełnosprawnościami,
• wprowadzenie nowych instrumentów aktywizujących seniorów,
• zwiększenie wsparcia dla grup wrażliwych na rynku pracy,
• aktywizacja osób biernych zawodowo,
• umożliwienie rolnikom rejestracji w urzędach pracy.

Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia stanowi realizację jednego z kamieni milowych zapisanych w Krajowym Planie Odbudowy.

5. PIT za 2024 r. – jak złożyć zeznanie podatkowe z profilem zaufanym i mObywatelem?

Od 15 lutego dostępna jest możliwość rozliczania PIT-ów za 2024 rok. Składanie zeznań podatkowych w Polsce coraz częściej odbywa się elektronicznie. W zeszłym roku aż 95% deklaracji podatkowych zostało złożonych przez Internet. Warto pamiętać, że do usługi Twój e-PIT w ramach e-Urzędu Skarbowego można zalogować się za pomocą profilu zaufanego i aplikacji mObywatel.

Rozliczanie zeznań podatkowych przez Internet stało się w Polsce powszechne. Potwierdzają to statystyki. W poprzednim roku podatnicy złożyli aż 23 miliony deklaracji podatkowych elektronicznie, a tylko 1,4 miliona papierowo.

To najlepszy dowód na to, jak dużym zainteresowaniem cieszą się w Polsce e-usługi publiczne. Trudno się temu dziwić, bo korzystanie z nich to szybkie i wygodne załatwianie urzędowych spraw – bez wychodzenia z domu i o dowolnej porze.

Do e-Urzędu Skarbowego i innych portali administracji publicznej można zalogować się bezpiecznie i bezpłatnie za pomocą węzła krajowego (login.gov.pl). Umożliwia ona kilka metod logowania, wśród nich są profil zaufany i aplikacja mObywatel.

Czym jest usługa Twój e-PIT?

Twój e-PIT to bezpłatna usługa dostępna w ramach e-Urzędu Skarbowego, czyli internetowego serwisu Ministerstwa Finansów i Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). W tym roku polscy podatnicy skorzystają z niej już po raz siódmy.

W usłudze Twój e-PIT można zobaczyć automatycznie uzupełnione deklaracje podatkowe. To duże ułatwienie, które znacznie skraca proces rozliczeń podatkowych. W usłudze Twój e-PIT wystarczy jedynie sprawdzić dane, a następnie albo po prostu je zaakceptować, albo w razie potrzeby poprawić i złożyć.

W usłudze Twój e-PIT najczęściej wypełniane są deklaracje PIT-37 i PIT-38. Możliwości jest jednak więcej i obejmują one również: PIT-28, PIT-36, PIT-36L oraz PIT-DZ i PIT-OP, czyli oświadczenie o przekazaniu 1,5% podatku wybranej organizacji pożytku publicznego.

W tym roku po raz drugi w usłudze Twój e-PIT będzie można rozliczyć także przychody z działalności gospodarczej i z działów specjalnych produkcji rolnej. Z tej zeszłorocznej nowości już skorzystało wiele osób. Łącznie w poprzednim roku złożono w ten sposób 910 tys. dokumentów.

Tegoroczna nowość: aplikacja e-Urząd Skarbowy

W tym roku po raz pierwszy podatnicy będą mogli rozliczyć zeznania podatkowe również w aplikacji mobilnej e-Urząd Skarbowy. To nowość wprowadzona niedawno przez Ministerstwo Finansów. Aplikację można bezpłatnie pobrać na swoje smartfony ze sklepów Google Play i App Store. Więcej informacji na temat aplikacji można znaleźć na stronie www.podatki.gov.pl/aplikacja-mobilna-e-us.

Jak skorzystać z usługi Twój e-PIT?

Z usługi Twój e-PIT można skorzystać w przeglądarce internetowej oraz w aplikacji mobilnej e-Urząd Skarbowy. W przypadku tej pierwszej możliwości należy zalogować się do serwisu e-Urząd Skarbowy na stronie www.podatki.gov.pl.

Są dwa sposoby logowania:

• przez login.gov.pl (do wyboru: profil zaufany, aplikacja mObywatel, e-dowód lub bankowość elektroniczna),
• przez dane autoryzujące (takie jak: PESEL lub NIP oraz kwota łącznego przychodu i kwota do zapłaty/nadpłaty z ubiegłorocznego zeznania podatkowego).

Warto pamiętać, że wybierając pierwszą z metod, czyli login.gov.pl, można skorzystać z pełni możliwości e-Urzędu Skarbowego, a wybierając drugą z nich, czyli dane autoryzujące – tylko ze swoich danych i usługi Twój e-PIT.

W przypadku chęci rozliczenia zeznania podatkowego w aplikacji mobilnej e-Urząd Skarbowy, należy pobrać aplikację i potwierdzić w niej swoją tożsamość za pomocą węzła krajowego (login.gov.pl). Po tym kroku następne logowania do aplikacji będą wymagały już tylko użycia biometrii lub PIN-u.

Możliwość składania zeznań za 2024 rok rozpoczyna się 15 lutego i kończy 30 kwietnia 2025 roku. Usługa Twój e-PIT jest dostępna w 3 językach: polskim, angielskim i ukraińskim.

Co warto wiedzieć o logowaniu profilem zaufanym?

Profil zaufany to środek identyfikacji elektronicznej, który pozwala potwierdzić tożsamość w Internecie oraz podpisywać dokumenty podpisem elektronicznym. Jest to bezpłatne i bezpieczne narzędzie, dzięki któremu wiele spraw urzędowych można załatwić przez Internet. Założenie go jest proste i możliwe do zrobienia nawet w kilka minut.

Są aż 4 metody zakładania i potwierdzania profilu zaufanego:

• bank lub inny dostawca tożsamości,
• rozmowa wideo z urzędnikiem,
• e-dowód (czyli każdy dowód osobisty wydany po 4 marca 2019 roku),
• wizyta w placówce (w jednym z ponad 2 tys. punktów potwierdzających w Polsce i za granicą).

Jak zalogować się do e-Urzędu Skarbowego lub innych serwisów internetowych administracji państwowej za pomocą profilu zaufanego?

• Wybierz metodę logowania: Profil zaufany.
• Zaloguj się do profilu zaufanego przy pomocy jednego z dwóch sposobów: hasło i login do profilu zaufanego lub bankowość elektroniczna.
• Wpisz potrzebne dane. To wszystko!

Warto mieć na uwadze, że profil zaufany jest ważny przez 3 lata. Jego ważność można łatwo przedłużyć, logując się do niego i wybierając odpowiednią opcję w panelu profilu zaufanego.

Za profil zaufany odpowiada Ministerstwo Cyfryzacji. Więcej informacji o profilu zaufanym można znaleźć na stronie www.gov.pl/profilzaufany.

Co warto wiedzieć o logowaniu aplikacją mObywatel?

Aplikacja mObywatel to bezpieczne i bezpłatne narzędzie, które oszczędza czas i ułatwia codzienność milionom użytkowników. Dzięki niej można mieć w telefonie wiele różnych dokumentów, w tym mDowód, czyli cyfrowy dokument tożsamości. Można w niej także korzystać z wielu praktycznych usług i funkcji, które między innymi zwiększają bezpieczeństwo, jak na przykład Zastrzeż PESEL czy Bezpiecznie w sieci.

Aby zacząć korzystać z aplikacji mObywatel, należy pobrać ją ze sklepów Google Play lub App Store, a następnie zarejestrować się do niej poprzez potwierdzenie swojej tożsamości i dodanie jednego z czterech pierwszych dokumentów: mDowodu, Diia.pl, legitymacji szkolnej lub studenckiej. Pierwsze dwa z tych dokumentów, czyli mDowód i Diia.pl, pozwalają potwierdzić swoją tożsamości w Internecie, na przykład w serwisach administracji państwowej za pomocą węzła krajowego (login.gov.pl).

Dodanie mDowodu lub Diia.pl jest proste i można to zrobić w zaledwie kilka chwil.

Są 4 metody potwierdzenia tożsamości w aplikacji mObywatel i uzyskania mDowodu:

• profil zaufany,
• bank lub inny dostawca tożsamości,
• e-dowód,
• wizyta w urzędzie.

Kolejne logowania do aplikacji mObywatel odbywają się za pomocą: hasła, biometrii lub biometrii z PIN-em.

Jak zalogować się do e-Urzędu Skarbowego lub innych serwisów internetowych administracji państwowej za pomocą aplikacji mObywatel?

• Wybierz metodę logowania: Aplikacja mObywatel.
• Zaloguj się do aplikacji mObywatel.
• W menu dolnym naciśnij Kod QR.
• Wybierz Zeskanuj kod QR.
• Nakieruj aparat w telefonie na kod QR widoczny w oknie przeglądarki.
• Potwierdź, że chcesz udostępnić swoje dane. To wszystko!

Zamiast skanowania kodu QR możliwe jest także przepisanie kodu liczbowego, który znajduje się obok kodu QR.

Jeśli do e-Urzędu Skarbowego lub innego serwisu administracji państwowej użytkownik loguje się w przeglądarce na smartfonie, na którym jest aplikacja mObywatel, wówczas cały proces jest jeszcze szybszy. Z okna przeglądarki użytkownik zostanie automatycznie przekierowany do aplikacji mObywatel.

Za aplikację mObywatel odpowiada Ministerstwo Cyfryzacji. Więcej informacji o aplikacji mObywatel można znaleźć na stronie www.info.mobywatel.gov.pl.

6. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw

W wykazie prac rządu ukazał się projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Z informacji podanej na stronie wynika, że celem projektu ustawy jest poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi oraz zwiększenie efektywności działania organów podatkowych.

W celu poprawy relacji między podatnikami i organami podatkowymi w projekcie proponuje się w szczególności:

• rewizję instytucji przedawnienia, w tym w zakresie nieprzedawniania się zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką lub zastawem skarbowym oraz modyfikacji przesłanki zawieszającej bieg terminu przedawnienia zobowiązania w związku z wszczęciem postępowania karnego skarbowego,
• dostosowanie kwestii składania do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schematach podatkowych (MDR) w przypadku promotora, na którym ciąży chroniona tajemnica zawodowa, po wyroku TSUE w sprawie C-694/20 Orde van Vlaamse Balies i in. z 8.12.2022 r. oraz w ślad za dyrektywą Rady (UE) 2023/2226 z 17.10.2023 r. (tzw. DAC8) w odniesieniu do art. 8ab ust. 5 – zwolnienie radców prawnych, adwokatów, doradców podatkowych oraz rzeczników patentowych z obowiązku raportowania MDR i nałożenie obowiązku poinformowania ich klienta tj. „korzystającego” lub „promotora” o konieczności złożenia informacji o schematach podatkowych do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej,
• upoważnienie Ministra Finansów do wydawania rozporządzeń zwalniających m.in. przedmiotowo transakcje z obowiązku zgłaszania uzgodnień krajowych w zakresie wykazu określonych grup podmiotów, które będą zwolnione z obowiązku zgłaszania schematów podatkowych dotyczących uzgodnień krajowych,
• uchylenie raportowania zawiadomień MDR–2,
• ograniczenie obowiązku przekazywania MDR-3 raz do roku oraz umożliwienie złożenia podpisu przez pełnomocnika,
• obniżenie kar grzywien z 720 do 240 stawek dziennych za nieprzekazywanie informacji o schemacie podatkowym lub przekazywanie ich po terminie, uchylenie sankcji za nieprzekazanie podmiotowi obowiązanemu do przekazania schematu podatkowego danych, dotyczących schematu podatkowego lub przekazywanie ich po terminie oraz za brak zwrócenia się do podmiotu zlecającego czynności z odrębnym pismem o przekazanie mu oświadczenia na piśmie, że uzgodnienie nie stanowi schematu podatkowego, lub
• występowanie o oświadczenie po terminie.

Zwiększeniu efektywności działania organów podatkowych służy w szczególności propozycja uchylenia obowiązku nadawania przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej Numeru Schematu Podatkowego (NSP) w sytuacji, gdy informacja o schemacie podatkowym przekazana do Szefa KAS zawiera już nadany NSP w przypadku złożenia informacji o schemacie podatkowym przez inny podmiot.

W projekcie przewidziano również zmiany dotyczące zapewnienia ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych możliwości składania wniosków do Naczelnego Sądu Administracyjnego o podjęcie uchwały abstrakcyjnej, celem pełniejszej realizacji ustawowego obowiązku Ministra Finansów zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe.

Planowany termin przyjęcia niniejszego projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r.

7. Wpływ generatywnej sztucznej inteligencji na kształtowanie polskiego rynku pracy

Czy technologia generatywnej sztucznej inteligencji wpłynie na kompetencje poszukiwane na polskim rynku pracy? Jak bardzo jej rozwój przełoży się na automatyzację wykonywanych zadań oraz liczbę miejsc pracy w poszczególnych sektorach gospodarki? Odpowiedzi na te i inne pytania szukają naukowcy NASK w ramach projektu badawczego realizowanego w zakresie umowy zawartej z Ministerstwem Cyfryzacji.

Cel projektu

Celem projektu badawczego prowadzonego przez NASK – Państwowy Instytut Badawczy we współpracy z Międzynarodową Organizacją Pracy jest ocena potencjalnych skutków rozwoju generatywnej sztucznej inteligencji (GenAI) dla polskiego rynku pracy. Zadanie jest finansowane z dotacji celowej pozyskanej w zakresie umowy nr 5/WB/DBI/2024 z dnia 4.10.2024 r. zawartej z Ministerstwem Cyfryzacji. Końcowe wyniki projektu zostaną przedstawione w czerwcu 2025 roku.

Wpływ GenAI na jakość pracy w Polsce

Celem zadania jest zgromadzenie kompleksowych i wiarygodnych danych na temat wpływu technologii generatywnej AI na jakość pracy, w tym:

• zmian w kompetencjach wymaganych przez pracodawców,
• modyfikacji warunków zatrudnienia,
• efektywności pracy w różnych zawodach,
• liczbę miejsc pracy w poszczególnych sektorach polskiej gospodarki.

Zebrane informacje zostaną poddane analizie i zaprezentowane w formie raportu końcowego zawierającego szczegółowe wnioski, statystyki oraz prognozy. Częścią opracowania będą również praktyczne rekomendacje umożliwiające lepsze zrozumienie roli generatywnej AI w kształtowaniu rynku pracy w Polsce.

Projekt uwzględni także charakterystykę zawodów na polskim rynku pracy. Dzięki temu możliwe będzie zestawienie wiedzy i prognoz dotyczących automatyzacji, zastępowalności oraz możliwej pozytywnej transformacji poszczególnych zawodów eksponowanych na wpływ GenAI z postawami, oczekiwaniami, lękami i wzorcami zachowań uczestników badań społecznych.

Badania społeczne: korzyści i zagrożeń wynikających z rozwoju GenAI

Pierwszym etapem projektu badawczego było opracowanie „Raportu otwarcia”, który zawiera m.in. opis struktury polskiego rynku pracy wraz z potencjalnym wpływem generatywnej AI oraz zarys metodologii zastosowanej w pracach badawczych.

W dalszych etapach projektu przeprowadzono trzy badania społeczne z wykorzystaniem uzupełniających się technik ilościowych i jakościowych.

1. Pierwsze badanie ilościowe (metoda CAWI) zrealizowane na przełomie października i listopada 2024 r.

Aktywni zawodowo respondenci (N=1646) oceniali potencjalny wpływ GenAI na automatyzację poszczególnych zadań zawodowych (obecnych w Klasyfikacji Zawodów i Specjalności). Badanie stanowiło punkt wyjścia do opracowania indeksu ekspozycji zawodów na wpływ GenAI.

2. Badania jakościowe (metody IDI oraz FGI) – wywiady przeprowadzone w listopadzie 2024 r.

Uczestnikami wywiadów indywidualnych (IDI) były między innymi osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych. Z kolei w wywiadach grupowych (FGI) brali udział specjaliści, technicy i inni pracownicy średniego szczebla oraz pracownicy biurowi (na podstawie międzynarodowej klasyfikacji zawodów ISCO-08). Dodatkową zmienną różnicującą respondentów była częstotliwość korzystania z narzędzi opartych na GenAI. Zrealizowano 48 wywiadów indywidualnych oraz 8 wywiadów grupowych. Badani odpowiadali na pytania dotyczące m.in. ich stanu wiedzy o GenAI, wykorzystywania narzędzi GenAI w pracy, mechanizmu wprowadzania (odgórnego lub oddolnego) takich narzędzi w firmach/organizacjach oraz opinii na temat długoterminowych perspektyw i przyszłości pracy w odniesieniu do rozwoju GenAI.

3. Drugie badanie ilościowe (metoda CAWI) – sondaż realizowany na przełomie listopada i grudnia 2024 r.

Badanie przeprowadzone na próbie respondentów w wieku 15+, reprezentatywnej pod względem płci, wieku oraz wielkości miejsca zamieszkania. Badani (N=3200) byli pytani m.in. o nastawienie do sztucznej inteligencji, korzystanie z narzędzi GenAI w pracy i w życiu prywatnym, a także postrzeganie korzyści i zagrożeń wynikających z rozwoju GenAI. Wyniki badania pozwolą na poznanie spektrum wielu zmiennych (świadomości, nastawienia, oczekiwań, lęków, opinii) związanych z generatywną sztuczną inteligencją i rynkiem pracy w Polsce.

Raport końcowy, podsumowujący wszystkie działania badawcze przeprowadzone w ramach projektu, zostanie opublikowany w czerwcu 2025 roku. Ma być syntezą danych pozyskanych z pakietu badań ilościowych i jakościowych, a także będzie zawierać oparte na wynikach międzynarodowych badań modele dotyczące obecnego oraz przyszłego wpływu technologii GenAI na polski rynek pracy. Pozwoli to zestawić wiedzę i prognozy w obszarze automatyzacji, zastępowalności oraz ewentualnej pozytywnej transformacji poszczególnych zawodów eksponowanych na wpływ GenAI z postawami, oczekiwaniami, lękami i wzorcami zachowań uczestników badań społecznych.

Zmieniające się realia rynku pracy – praktyczne wskazówki

Dane zebrane w ramach projektu pozwolą nie tylko na usystematyzowanie wiedzy na temat wpływu technologii generatywnej sztucznej inteligencji na polski rynek pracy, ale także na jej znaczące poszerzenie wśród kluczowych grup, takich jak administracja publiczna, przedsiębiorcy oraz obywatele. Dzięki temu wszyscy interesariusze będą mogli lepiej zrozumieć mechanizmy transformacji zawodów, które wynikają z automatyzacji napędzanej rozwojem generatywnej AI. Analizy dostarczą praktycznych wskazówek dotyczących adaptacji do zmieniających się realiów na rynku pracy, wskażą potencjalne obszary ryzyka oraz szanse związane z wdrażaniem nowych technologii, a także przyczynią się do bardziej świadomego kształtowania polityk publicznych, strategii biznesowych oraz indywidualnych ścieżek rozwoju zawodowego.

8. Już wiadomo, ile w 2025 r. wynosi odpis na zfśs

W 2025 r. podstawą naliczenia odpisu na zfśs jest przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2024 r., tj. kwota 7262,39 zł. Odpis na pracownika zatrudnionego w normalnych warunkach to zatem 2723,40 zł. Prezes GUS wydał już obwieszczenie w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2024 r. i w drugim półroczu 2024 r.

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Wysokość odpisu podstawowego ustala się na podstawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą. Tak wynika z art. 5 ust. 1 i 2 FundŚwSocjU.

Prezes GUS w obwieszczeniu z 19.2.2025 r. ogłosił, że przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, pomniejszone o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe, w 2024 r. wzrosło do kwoty 7140,52 zł (z 6246,13 zł w 2023 r.). Natomiast w drugim półroczu 2024 r. wyniosło ono 7262,39 zł (wobec 6445,71 zł w roku poprzednim).

Podstawę do obliczenia odpisu podstawowego na jednego pracownika w 2025 r. stanowi wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2024 r., czyli kwota 7262,39 zł.

Wysokość obowiązkowych odpisów w 2025 r. kształtować się zatem będzie następująco:

• na jednego pracownika zatrudnionego w normalnych warunkach – 37,5% – 2723,40 zł;
• na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze (w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych) – 50% – 3631,20 zł;
• na jednego młodocianego w pierwszym roku nauki – 5% – 363,12 zł;
• na jednego młodocianego w drugim roku nauki – 6% – 435,74 zł;
• na jednego młodocianego w trzecim roku nauki – 7% – 508,37 zł.

Ponadto istnieje możliwość zwiększeń fakultatywnych (dobrowolnych) na zatrudnianych niepełnosprawnych bądź byłych pracowników. Pracodawcy mogą też zwiększyć odpis na każdą zatrudnioną osobę, jeżeli przeznaczą całość dobrowolnego odpisu na prowadzenie utworzonego przez siebie żłobka lub klubu dziecięcego:

• na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, wysokość odpisu podstawowego może być zwiększona o 6,25% – 453,90 zł;
• pracodawcy sprawujący opiekę socjalną nad emerytami i rencistami, w tym także ze zlikwidowanych zakładów pracy, mogą zwiększyć fundusz o 6,25% na każdego emeryta i rencistę uprawnionego do tej opieki – 453,90 zł;
• pracodawcy, którzy utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy oraz przeznaczą na ten cel z odpisu podstawowego kwotę odpowiadającą 7,5% tego odpisu mogą zwiększyć fundusz na każdą zatrudnioną osobę o 7,5%, pod warunkiem przeznaczenia całości tego zwiększenia na prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego – 544,68 zł.

9. Nowelizacja polskiej ustawy sankcyjnej

Prezydent RP 6 lutego 2025 r. podpisał ustawę z dnia 9 stycznia 2025 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Jakie zmiany wprowadza nowelizacja?

Ustawa dokonuje nowelizacji trzech ustaw:

• ustawy z 13.4.2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (zwanej dalej „ustawą sankcyjną”),
• ustawy z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (zwanej dalej „ustawą o KAS”)
• ustawy z 1.3.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Ustawa sankcyjna jest aktem prawnym wykorzystującym przez odesłanie mechanizmy sankcyjne stosowane przez Unię Europejską w reakcji na inwazję sił wojskowych Federacji Rosyjskiej na Ukrainę rozpoczętą 24.2.2022 r. oraz udział Białorusi w tej agresji. Ustawa sankcyjna określa sankcje z tytułu naruszenia zakazów (środków ograniczających) określonych w przepisach rozporządzeń unijnych, których stosowaniu służy ta ustawa. Przepisy tych rozporządzeń unijnych, które zostały wskazane w odnośniku do ustawy sankcyjnej obligują także do uregulowania kwestii właściwego organu podejmującego decyzje zarówno o zastosowaniu określonych odstępstw od nałożonych środków ograniczających, jak też o zastosowaniu kar za nieprzestrzeganie środków ograniczających lub zakazów. Wykonaniu tego obowiązku służą przepisy działu Va ustawy o KAS, w których Szef Krajowej Administracji Skarbowej, został wskazany jako organ właściwy w tych kategoriach spraw. Ustawa sankcyjna zawiera ponadto listy osób i podmiotów objętych sankcjami, wobec których stosuje się wybrane środki ograniczające zawarte w rozporządzeniach unijnych (art. 1 pkt 1 i 2 ustawy sankcyjnej) oraz przewiduje wykluczenie osób i podmiotów wpisanych na listę z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursu oraz wpis tych osób do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany (art. 1 pkt 3 i 4 ustawy sankcyjnej). Zmiany wprowadzane uchwaloną ustawą mają na celu wskazanie prawidłowych i kompletnych odesłań do odpowiednich jednostek redakcyjnych rozporządzeń unijnych, których stosowaniu służy ustawa sankcyjna oraz ustawa o KAS. Na skutek bowiem zmian tych rozporządzeń, dokonanych w większości, po wejściu w życie ustawy sankcyjnej, ustawa ta, ale przede wszystkim przepisy w dodanym dziale Va ustawy o KAS, nie zawierają kompletnych odesłań do odpowiednich jednostek redakcyjnych rozporządzeń Rady (UE).

Ponadto, uchwalona ustawa zawiera w szczególności następujące rozwiązania:

• rezygnuje ze stosowania w zakresie nieuregulowanym w ustawie sankcyjnej art. 217 Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczącego warunków wydawania zaświadczeń przez organ administracji publicznej do postępowań w sprawach wpisu na listę osób i podmiotów objętych sankcjami oraz wykreślenia z niej;
• wydłuża wskazany w ustawie sankcyjnej maksymalny okres obowiązywania tymczasowego zarządu przymusowego z 24 do 36 miesięcy, co umożliwi realizację celu, dla którego zarząd ten został ustanowiony, tj. zbycia całości środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych objętych zarządem, bowiem jak pokazuje praktyka obowiązujący obecnie okres 24-miesięczny jest niewystarczający;
• wprowadza w ustawie sankcyjnej regulację zobowiązującą podmiot dokonujący eksportu towarów objętych środkami ograniczającymi Unii Europejskiej do państw, co do których istnieje ryzyko, że biorą udział w obchodzeniu środków ograniczających, lub przewożą te towary w procedurze tranzytu przez terytorium Federacji Rosyjskiej lub Białorusi do:

1) obligatoryjnego podania danych użytkownika końcowego towaru oraz złożenia – pod rygorem odpowiedzialności karnej – oświadczenia wskazującego, że:

• tranzyt przez terytorium Federacji Rosyjskiej lub Białorusi stanowi jedynie część całej trasy przewozu towarów, przy czym początek i koniec trasy znajduje się poza terytorium Federacji Rosyjskiej i Białorusi, – w trakcie przewozu w procedurze tranzytu towaru przez terytorium Federacji Rosyjskiej lub Białorusi towar nie będzie podlegał odsprzedaży, przetwarzaniu, składowaniu i usługom świadczonym przez podmioty objęte środkami ograniczającymi Unii Europejskiej ustanowionymi w związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę,
• miejscem końcowego przeznaczenia towarów jest państwo trzecie inne niż Federacja Rosyjska lub Białoruś;

2) przedłożenia – na żądanie naczelnika urzędu celno-skarbowego – oświadczenia producenta towarów, że podjął działania w celu określenia czy towary będą używane przez użytkowników końcowych w sposób zgodny z warunkami przewidzianymi w przepisach Unii Europejskiej i może te działania udokumentować, jeżeli analiza ryzyka przeprowadzona przez organ Krajowej Administracji Skarbowej wskazuje na wysokie ryzyko obejścia środków ograniczających Unii Europejskiej ustanowionych w związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę;

3) obligatoryjnego przedłożenia naczelnikowi urzędu celno-skarbowego dokumentu potwierdzającego dokonanie odprawy celnej towarów z państwa przeznaczenia w terminie 45 dni od dnia wyprowadzenia towarów poza obszar celny Unii Europejskiej, pod rygorem zastosowania sankcji administracyjnej;

• przyznaje naczelnikowi urzędu celno-skarbowego prawo do dokonania zajęcia towaru i wystąpienia o orzeczenie jego przepadku na rzecz Skarbu Państwa, w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów Unii Europejskiej ustanawiających środki ograniczające w związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę;
• uszczelnia środki ograniczające nałożone na przywóz drewna i wyrobów drewnianych w celu wyeliminowania działań służących obejściu środków ograniczających na przywóz towarów klasyfikowanych do działu 44 Nomenklatury Scalonej (CN) zgodnej z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej nałożonych na Federację Rosyjską i Białoruś);
• wprowadza zmianę polegającą na dodaniu w art. 15 ustawy sankcyjnej ustępu 2a, wprowadzającego do porządku prawnego uprzywilejowany typ przestępstwa w postaci wypadku mniejszej wagi, który odnosi się zarówno do przestępstwa określonego w art. 15 ust. 1 ustawy sankcyjnej, jak i przestępstwa z art. 15 ust. 2 tej ustawy; umożliwia pozyskiwanie przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej i Komisję Nadzoru Finansowego informacji od naczelników urzędów celno-skarbowych o karach pieniężnych, które zostały nałożone w następstwie przeprowadzonych przez te podmioty kontroli przestrzegania środków ograniczających, o której mowa w art. 143c ustawy o KAS;
• uzupełnia w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu katalog zadań realizowanych przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej o sprawowanie kontroli, o której mowa w art. 143c pkt 1 ustawy o KAS, co pozwoli Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej na korzystanie z uprawnienia, o którym mowa w art. 76 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, tj. żądania od instytucji obowiązanych dodatkowych informacji i dokumentów na potrzeby sprawowanej kontroli przestrzegania środków ograniczających określonych w rozporządzeniach unijnych oraz w ustawie sankcyjnej.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.